Τι είναι τα προθεσμιακά συμβόλαια και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης;

 Τι είναι τα προθεσμιακά συμβόλαια και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης;

Τα προθεσμιακά συμβόλαια και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης είναι συμφωνίες που επιτρέπουν στους εμπόρους, τους επενδυτές και τους παραγωγούς εμπορευμάτων να κάνουν εικασίες σχετικά με τη μελλοντική τιμή ενός περιουσιακού στοιχείου.

Ουσιαστικά, τα προθεσμιακά συμβόλαια και τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης είναι συμφωνίες που επιτρέπουν στους εμπόρους, τους επενδυτές και τους παραγωγούς εμπορευμάτων να κάνουν εικασίες σχετικά με τη μελλοντική τιμή ενός περιουσιακού στοιχείου. Αυτά τα συμβόλαια λειτουργούν ως μια διμερής δέσμευση που επιτρέπει τη διαπραγμάτευση ενός μέσου σε μελλοντική ημερομηνία (ημερομηνία λήξης), σε τιμή που συμφωνείται τη στιγμή της δημιουργίας του συμβολαίου.

Το υποκείμενο χρηματοοικονομικό μέσο ενός προθεσμιακού συμβολαίου ή συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης μπορεί να είναι οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο όπως ίδια κεφάλαια ένα εμπόρευμα, ένα νόμισμα, μια πληρωμή τόκων ή ακόμα και ένα ομόλογο.

Ωστόσο, σε αντίθεση με τα προθεσμιακά συμβόλαια, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης είναι τυποποιημένα από τη σκοπιά των συμβολαίων (ως νομικές συμφωνίες) και διαπραγματεύονται σε συγκεκριμένους τρόπους (ανταλλάγματα συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης). Επομένως, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης υπόκεινται σε ένα συγκεκριμένο σύνολο κανόνων, οι οποίοι μπορεί να περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, το μέγεθος των συμβολαίων και τα ημερήσια επιτόκια. Σε πολλές περιπτώσεις, η εκτέλεση των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης είναι εγγυημένη από ένα γραφείο συμψηφισμού, δίνοντας τη δυνατότητα στα μέρη να συναλλάσσονται με μειωμένους κινδύνους αντισυμβαλλομένου.

Αν και οι πρωτόγονες μορφές προθεσμιακών αγορών δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη κατά τον 17ο αιώνα, το Dōjima Rice Exchange (Ιαπωνία) θεωρείται ως το πρώτο χρηματιστήριο συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης που ιδρύθηκε. Στις αρχές του 18ου αιώνα στην Ιαπωνία οι περισσότερες πληρωμές γίνονταν σε ρύζι, επομένως τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης άρχισαν να χρησιμοποιούνται ως τρόπος αντιστάθμισης έναντι των κινδύνων που συνδέονται με τις ασταθείς τιμές του ρυζιού.

Με την εμφάνιση των ηλεκτρονικών συστημάτων συναλλαγών, η δημοτικότητα των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης, μαζί με μια σειρά από περιπτώσεις χρήσης, έγινε ευρέως διαδεδομένη σε ολόκληρο τον χρηματοπιστωτικό κλάδο.

Λειτουργίες προθεσμιακών συμβολαίων

Στο πλαίσιο του χρηματοοικονομικού κλάδου, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης συνήθως εξυπηρετούν ορισμένες από τις ακόλουθες λειτουργίες:

Αντιστάθμιση και διαχείριση κινδύνου: 

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον μετριασμό ενός συγκεκριμένου κινδύνου. Για παράδειγμα, ένας αγρότης μπορεί να πουλήσει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για τα προϊόντα του για να εξασφαλίσει ότι θα έχουν μια συγκεκριμένη τιμή στο μέλλον, παρά τα δυσμενή γεγονότα και τις διακυμάνσεις της αγοράς. Ή ένας Ιάπωνας επενδυτής που κατέχει ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου μπορεί να αγοράσει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης JPYUSD για το ποσό ίσο με την τριμηνιαία πληρωμή κουπονιού (επιτόκια) ως τρόπο να κλειδώσει την αξία του κουπονιού σε JPY σε προκαθορισμένο επιτόκιο και, έτσι, να αντισταθμίσει το USD του έκθεση.

Μόχλευση:

τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης επιτρέπουν στους επενδυτές να δημιουργήσουν θέσεις μόχλευσης. Καθώς τα συμβόλαια διακανονίζονται κατά την ημερομηνία λήξης, οι επενδυτές μπορούν να αξιοποιήσουν τη θέση τους. Για παράδειγμα, μια μόχλευση 3:1 επιτρέπει στους επενδυτές να εισέλθουν σε μια θέση τρεις φορές μεγαλύτερη από το υπόλοιπο του λογαριασμού συναλλαγών τους.

Βραχυπρόθεσμη έκθεση:

τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης επιτρέπουν στους επενδυτές να αναλάβουν βραχυπρόθεσμο άνοιγμα σε ένα περιουσιακό στοιχείο. Όταν ένας επενδυτής αποφασίζει να πουλήσει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης χωρίς να κατέχει το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο, αναφέρεται συνήθως ως "γυμνή θέση".

Ποικιλία περιουσιακών στοιχείων:

οι επενδυτές είναι σε θέση να εκτεθούν σε περιουσιακά στοιχεία που είναι δύσκολο να διαπραγματευτούν επί τόπου. Εμπορεύματα όπως το πετρέλαιο είναι συνήθως δαπανηρά στην παράδοση και συνεπάγονται υψηλά έξοδα αποθήκευσης αλλά μέσω της χρήσης συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης οι επενδυτές και οι έμποροι μπορούν να κάνουν κερδοσκοπία για μια ευρύτερη ποικιλία κατηγοριών περιουσιακών στοιχείων χωρίς να χρειάζεται να τα διαπραγματεύονται φυσικά.

Ανακάλυψη τιμών:

οι αγορές μελλοντικής εκπλήρωσης είναι μια ενιαία στάση για πωλητές και αγοραστές (δηλαδή η προσφορά και η ζήτηση συναντώνται) για διάφορες κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων, όπως τα εμπορεύματα. Για παράδειγμα, η τιμή του πετρελαίου μπορεί να προσδιοριστεί σε σχέση με τη ζήτηση σε πραγματικό χρόνο στις αγορές μελλοντικής εκπλήρωσης και όχι μέσω τοπικής αλληλεπίδρασης σε ένα βενζινάδικο.

Μηχανισμοί τακτοποίησης

Η ημερομηνία λήξης ενός συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης είναι η τελευταία ημέρα των δραστηριοτήτων διαπραγμάτευσης για το συγκεκριμένο συμβόλαιο. Μετά από αυτό, οι συναλλαγές διακόπτονται και τα συμβόλαια διευθετούνται. Υπάρχουν δύο κύριοι μηχανισμοί για τον διακανονισμό των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης:

• Φυσικός διακανονισμός: 

Το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο ανταλλάσσεται μεταξύ των δύο μερών που συμφώνησαν σε μια σύμβαση σε προκαθορισμένη τιμή. Το μέρος που ήταν short (πουλήθηκε) έχει την υποχρέωση να παραδώσει το περιουσιακό στοιχείο στο μέρος που ήταν long (αγοράστηκε).

• Διακανονισμός μετρητών: 

Το υποκείμενο περιουσιακό στοιχείο δεν ανταλλάσσεται απευθείας. Αντίθετα, το ένα μέρος πληρώνει στο άλλο ένα ποσό που αντικατοπτρίζει την τρέχουσα αξία του ενεργητικού. Ένα τυπικό παράδειγμα συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης με διακανονισμό μετρητών είναι ένα συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης πετρελαίου, όπου ανταλλάσσονται μετρητά αντί για βαρέλια πετρελαίου, καθώς θα ήταν αρκετά περίπλοκο να ανταλλάσσονται φυσικές χιλιάδες βαρέλια.

Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης με διακανονισμό μετρητών είναι πιο βολικά και, ως εκ τούτου, πιο δημοφιλή από τα συμβόλαια με φυσικό διακανονισμό, ακόμη και για ρευστοποιήσιμους χρηματοοικονομικούς τίτλους ή μέσα σταθερού εισοδήματος των οποίων η ιδιοκτησία μπορεί να μεταβιβαστεί αρκετά γρήγορα (τουλάχιστον σε σύγκριση με φυσικά περιουσιακά στοιχεία όπως βαρέλια πετρελαίου).

Ωστόσο, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης με διακανονισμό μετρητών μπορεί να οδηγήσουν σε χειραγώγηση της υποκείμενης τιμής του ενεργητικού. Συνήθως αναφέρονταν σε αυτό το είδος χειραγώγησης της αγοράς ως "banging the close" - που είναι ένας όρος που περιγράφει μη φυσιολογικές εμπορικές δραστηριότητες που σκόπιμα διαταράσσουν τα βιβλία παραγγελιών όταν τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης πλησιάζουν στην ημερομηνία λήξης τους.

Στρατηγικές εξόδου για μελλοντικές συμβάσεις

Μετά τη λήψη μιας θέσης συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης, υπάρχουν τρεις κύριες ενέργειες που μπορούν να εκτελέσουν οι επενδυτές μελλοντικής εκπλήρωσης:

• Συμψηφισμός: 

Αναφέρεται στην πράξη του κλεισίματος μιας θέσης συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης με τη δημιουργία μιας αντίθετης συναλλαγής ίδιας αξίας. Έτσι, εάν ένας trader έχει short 50 συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης, μπορεί να ανοίξει μια θέση long ίσου μεγέθους, εξουδετερώνοντας την αρχική του θέση. Η στρατηγική αντιστάθμισης επιτρέπει στους εμπόρους να πραγματοποιήσουν τα κέρδη ή τις ζημίες τους πριν από την ημερομηνία διακανονισμού.

• Ανακύκλωση: 

Συμβαίνει όταν ένας έμπορος αποφασίζει να ανοίξει μια νέα θέση συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης αφού συμψηφίσει την αρχική, ουσιαστικά παρατείνοντας την ημερομηνία λήξης. Για παράδειγμα, εάν ένας έμπορος είναι long για 30 συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης που λήγουν την πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου, αλλά θέλει να παρατείνει τη θέση του για έξι μήνες, μπορεί να αντισταθμίσει την αρχική θέση και να ανοίξει ένα νέο ίδιου μεγέθους, με ημερομηνία λήξης ορίζεται η πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου.

• Διακανονισμός: 

Εάν ένας έμπορος συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης δε συμψηφίσει ή δε μετατρέψει τη θέση του, το συμβόλαιο θα διακανονιστεί κατά την ημερομηνία λήξης. Σε αυτό το σημείο, τα εμπλεκόμενα μέρη είναι νομικά υποχρεωμένα να ανταλλάξουν τα περιουσιακά τους στοιχεία (ή τα μετρητά) ανάλογα με τη θέση τους.

Μελλοντικά πρότυπα τιμών συμβολαίων: 

Contango και κανονική οπισθοδρόμηση

Από τη στιγμή που θα δημιουργηθούν τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης μέχρι τη διευθέτησή τους, η τιμή αγοράς των συμβολαίων θα αλλάζει συνεχώς ως απάντηση στις δυνάμεις αγοράς και πώλησης.

Η σχέση μεταξύ της λήξης και των μεταβαλλόμενων τιμών των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης δημιουργεί διαφορετικά πρότυπα τιμών, τα οποία συνήθως αναφέρονται ως

Contango (1) και κανονική αναδρομή (3). Αυτά τα πρότυπα τιμών σχετίζονται άμεσα με την αναμενόμενη τιμή spot (2) ενός περιουσιακού στοιχείου κατά την ημερομηνία λήξης (4), όπως φαίνεται παρακάτω.

• Contango (1): 

Συνθήκη αγοράς όπου η τιμή ενός συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης είναι υψηλότερη από την αναμενόμενη μελλοντική τιμή spot.

• Αναμενόμενη τιμή spot (2): 

Αναμενόμενη τιμή ενεργητικού τη στιγμή του διακανονισμού (ημερομηνία λήξης). Σημειώστε ότι η αναμενόμενη τιμή spot δεν είναι πάντα σταθερή, δηλαδή, μπορεί να αλλάξει ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση της αγοράς.

• Κανονική αναδρομή (3): 

Συνθήκη αγοράς όπου η τιμή των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης είναι χαμηλότερη από την αναμενόμενη μελλοντική άμεση τιμή.

• Ημερομηνία λήξης (4): 

Η τελευταία ημέρα των δραστηριοτήτων διαπραγμάτευσης για ένα συγκεκριμένο συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης, πριν από τον διακανονισμό.

Ενώ οι συνθήκες της αγοράς contango τείνουν να είναι πιο ευνοϊκές για τους πωλητές (θέσεις short) από τους αγοραστές (θέσεις long), οι κανονικές αγορές οπισθοδρόμησης είναι συνήθως πιο επωφελείς για τους αγοραστές.

Καθώς πλησιάζει η ημερομηνία λήξης, η τιμή του συμβολαίου μελλοντικής εκπλήρωσης αναμένεται να συγκλίνει σταδιακά στην τιμή spot μέχρι να αποκτήσουν τελικά την ίδια αξία. Εάν το συμβόλαιο μελλοντικής εκπλήρωσης και η άμεση τιμή δεν είναι ίδιες κατά την ημερομηνία λήξης, οι έμποροι θα μπορούν να αποκομίσουν γρήγορα κέρδη από ευκαιρίες arbitrage.

Σε ένα σενάριο contango, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης διαπραγματεύονται πάνω από την αναμενόμενη τιμή spot, συνήθως για λόγους ευκολίας. Για παράδειγμα, ένας έμπορος συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης μπορεί να αποφασίσει να πληρώσει ένα ασφάλιστρο για φυσικά εμπορεύματα που θα παραδοθούν σε μελλοντική ημερομηνία, επομένως δε χρειάζεται να ανησυχεί για την πληρωμή εξόδων όπως αποθήκευση και ασφάλιση (ο χρυσός είναι ένα δημοφιλές παράδειγμα). Επιπλέον, οι εταιρείες μπορούν να χρησιμοποιούν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για να κλειδώσουν τα μελλοντικά τους έξοδα σε προβλέψιμες αξίες, αγοράζοντας εμπορεύματα που είναι απαραίτητα για την υπηρεσία τους (π.χ., ο παραγωγός ψωμιού αγοράζει συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης σιταριού).

Από την άλλη πλευρά, μια κανονική αγορά αναδρομής λαμβάνει χώρα όταν τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης διαπραγματεύονται κάτω από την αναμενόμενη τιμή spot. Οι κερδοσκόποι αγοράζουν συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης ελπίζοντας να έχουν κέρδος εάν η τιμή ανέβει όπως αναμένεται. Για παράδειγμα, ένας έμπορος συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης μπορεί να αγοράσει συμβόλαια βαρελιών πετρελαίου για $30 το καθένα σήμερα, ενώ η αναμενόμενη τιμή spot είναι $45 για το επόμενο έτος.

Επίλογος

Ως τυποποιημένος τύπος προθεσμιακών συμβολαίων, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης είναι από τα πιο χρησιμοποιούμενα εργαλεία στον χρηματοπιστωτικό κλάδο και οι διάφορες λειτουργίες τους τα καθιστούν κατάλληλα για ένα ευρύ φάσμα περιπτώσεων χρήσης. Ωστόσο, είναι σημαντικό να έχουμε καλή κατανόηση των υποκείμενων μηχανισμών των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης και των ιδιαίτερων αγορών τους πριν από την επένδυση κεφαλαίων.

Ενώ το «κλείδωμα» της τιμής ενός περιουσιακού στοιχείου στο μέλλον είναι χρήσιμο σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν είναι πάντα ασφαλές - ειδικά όταν τα συμβόλαια διαπραγματεύονται με περιθώριο. Ως εκ τούτου, στρατηγικές διαχείρισης κινδύνου χρησιμοποιούνται συχνά για τον μετριασμό των αναπόφευκτων κινδύνων που σχετίζονται με τις συναλλαγές συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. Ορισμένοι κερδοσκόποι χρησιμοποιούν επίσης δείκτες τεχνικής ανάλυσης μαζί με μεθόδους θεμελιώδους ανάλυσης ως τρόπο για να αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά με τη δράση των τιμών των αγορών μελλοντικής εκπλήρωσης.